16 Mayıs 2023 Salı 21:00
Bilimkurgunun Cinsiyeti Olur mu?
Meryem Gültabak
Moderatör: Aslı Tohumcu
Bilimkurgu Konuşmaları
Bilimkurgu, çok sayıda başarılı kadın yazar çıkaran bir tür ama acaba bilimin genellikle bir erkek uğraşı olarak tanımlanmasına paralel olarak burada da kadın yazarların dezavantajlı olduğu söylenebilir mi?
Pek çok kadın bilimkurgu yazarı uzun zaman boyunca erkek mahlasları kullanmışlar. Bunun sebebi bu dezavantajlardan sıyrılmak olabilir. Ama başka bir bakış açısı daha var: Ursula K. Le Guin’in bakış açısı ile, mahlas kullanan kadın yazarların kadın oldukları anlaşılmadığına göre kadınlar ve erkekler arasında belki de bir bakış açısı farkı yoktur. Bu da başka bir soru ortaya çıkarıyor:
Neden kadın bilimkurgu yazarları olmalı?
Gelecek öngörülerine, bilimin ve teknolojinin ilerleyeceği yöne ve bu sırada ortaya çıkabilecek sorunlara, kısaca genellikle geleceğe yönelik fikir yürüten bu türde kadın yazarlar da kadınların geleceğine dair fikir yürütüyorlar, sadece kadınlara özel sorunları ve gelecek kaygılarını dile getiriyorlar ya da insanlığın ortak korkularına kendi bakış açıları ile katılıyorlar.
Bütün İyiler Öldü de bir gelecek öngörüsü. Bir distopya. Ekolojik distopya olarak da tanımlandı, distopik bilimkurgu olarak tanımlayanlar da oldu. Bir kadın karakterin bakış açısı ile yazıldı. Dünyanın büyük bir kıtlıktan ve savaşlardan sonra yeniden yaratılma sürecini anlatıyor. Bir kısmı geçmişte, bu düzen kurulurken yaşanan çarpıklıklara odaklanıyor, bir kısmı da düzen oturduktan sonra o çarpıklıkların yol açtığı haksızlıkları anlatıyor. Aslında bugünün düzenindeki korkutucu öğelerin zamanla gelebileceği tatsız noktayı işaret ediyor. Tüm distopyalar gibi bir uyarı, bugüne bir eleştiri niteliği var. Yine pek çok distopya gibi gelecek öngörüsü yaparken bugüne kadarki tarihin tekerrür ediş biçimini kopyalıyor. Yani aslında distopyalar bugünkü korkuları anlatan hikayeler, Bütün İyiler Öldü de öyle. Yazar kendi ifadesiyle kitabını "Bugün bir kadın olarak benim korkularımı anlatıyor." diye aktarıyor.
İnsanlığa dair bir şey söylemek isteyen yazar için cinsiyet önemini yitirebilir ama gelecekte kadın olmaya dair bir şeyler söyleyen, bugün kadınlar için daha görünür olan sorunların gelecekte alacağı hallerden bahsediyorsa bunu tartışmaya davet ediyorsa kadın yazar olmak, kendini “kadın yazar” olarak tanımlamak makul aslında.
Belki de herkes gibi, bilimkurgu eserlerinin yazarları da tartıştırmak istedikleri konuya, arzularına ya da eser ile tarihe düşmek istedikleri nota göre cinsiyetlerini öne çıkarmayı ya da çıkarmamayı kendileri seçmeli. Yeter ki yazarın cinsiyeti bir avantaj ya da dezavantaj yaratmasın…
Aslı Tohumcu ile Meryem Gültabak hem kitaptan söz açıyorlar hem de bilimkurguya dair tartışmalardan...
Meryem Gültabak: 1983 yılında Ankara’da doğdu. Anakara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon Sinema bölümünden mezun oldu. Global ölçekli ve ulusal firmalar için reklam yazarlığı, editörlük, içerik yöneticiliği ve konsept danışmanlığı yaptı. Profesyonel senaristliğe 2014 yılında Yasak dizisi ile başlayan ve halen devam eden Meryem Diri’nin üç tane, yayınlanmış, roman türünde kitabı bulunmaktadır ayrıca düzenli olarak Posta Kitap eki için kitap incelemeleri yazmaktadır.
Kitaplar:
Bütün İyiler Öldü, 2022 (2. Baskı 2023) İthaki Yayınları
Aurora’nın İlk Öpücüğü, 2017 Küsurat Yayınları
İnsan Boşluktan İbaret, 2019 Küsurat yayınları
Aslı Tohumcu: Aralık 1974’te Leverkusen’de doğdu, Bursa’da büyüdü. İngiliz Dili ve Edebiyatı öğrenimi gördü; editörlük, metin yazarlığı ve danışmanlık yaptı; kitap ekleri çıkardı. 2003’te Abis, 2006’da Yok Bana Sensiz Hayat, 2010’da Şeytan Geçti ve Taş Uykusu, 2014’te Ölü Reşat, 2017’de Sevil de Sevme (Seyhan Argun’un çizgileriyle), 2018’de Durmadan Leyla ve 2020’de Kötü Kalp adlı kitapları yayımlandı. Kutlukhan Kutlu ile 2015’te Güçoburlar adlı derlemeyi ve 2018’de İstanbul: 2099 adlı antolojiyi hazırladı. Çeşitli derlemelere öyküleriyle katkıda bulundu. Çocuklar için Bolbadim Günlükleri, Eksimus Serüvenleri, Karadankaçanlar, Dünyayı Döndüren Kız, Üç, İkiii, Birr, Ateş!, Hışır Hışır Kırt Kırt, Herkesin Evine Döndüğü Gün, Benim Babam Kötü Örnek ve Öyle Değil, Böyle adlı kitapları yazdı.
YouTube üzerinden ilk gösterim.