8 Kasım 2021 Pazartesi 21:00
Von der Goltz Paşa ve Militarizmin Türkiye Serüveni
Ümit Kurt - Mert Kayhan
Tarih Konuşmaları
Osmanlı Devleti’nin çöküş yıllarına denk gelen dönem, aynı zamanda da çeşitli reform çabalarının tarihi olarak okunabilir. Bu çabaların önde gelenlerinden biri de, pek tabii ki askeri yenile(n)me adımlarıdır. Özellikle Prusya Ordusu’ndan ‘ithal’ edilmiş veya başka bir deyişle, bir süreliğine ‘ödünç alınmış’ komutanlar önderliğinde girişilen bu çabalar devletin yıkılmasının önüne geçememiş olsa da, sadece Osmanlı değil, Türkiye tarihine de önemli ve kalıcı etkiler bırakmıştır. Bahsi geçen dönemde, “Der Volk in Waffen” isimli kitabı “Millet-i Müselleha” olarak Türkçeleştirilen ve Osmanlı subaylarına zorunlu olarak okutulduğu bilinen, tam ismiyle Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz, II. Abdülhamid’in isteği üzerine gelen heyete, komutan Otto von Kähler’in ölümü sonrasında başkan olarak tayin edilmiştir. ‘Vatandaşlar ordusu’ ve ‘zorunlu askerlik’ gibi kavramlar değerlendirilirken isminin atlanmaması gereken Goltz Paşa, belki de Türkiye’de militarizmin serüveni açısından en önde gelen figürlerden biridir. Bu bölümde tüm bu süreci ayrıntılarıyla ele alırken, belki de tarihi bir kırılma anının nasıl günümüze kadar uzanan etkiler yarattığını da değerlendiriyor olacağız.
Ümit Kurt: ODTÜ’de lisans ve Sabancı’da yüksek lisans eğitiminin ardından 2016’da Clark Üniversitesi Tarih Bölümü’nde doktorasını tamamladı. Geç dönem Osmanlı ve Erken dönem Cumhuriyet tarihi, Ermeni Soykırımı, mikro/yerel tarih, modern Türk milliyetçiliği ve kolektif şiddet gibi konularda yerli ve uluslararası birçok dergi ve kitapta makaleleri yayımlandı. İletişim Yayınları’ndan “Türk’ün Büyük Biçare Irkı”: Türk Yurdu’nda Milliyetçiliğin Esasları (1911-1916), Kanunların Ruhu: Emval-i Metruke Kanunlarında Soykırımın İzini Sürmek (Taner Akçam ile birlikte) ve Antep 1915: Soykırım ve Failler kitapları yayımlandı. Kıyam ve Kıtal: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kolektif Şiddet (Tarih Vakfı Yurt Yayınları’ndan Güney Çeğin ile birlikte) ve Türkiye’de Tarih ve Tarihçilik: Kavramlar ve Pratikler (Heretik Yayınları’ndan Doğan Gürpınar ile birlikte) isimli kitapları derledi ve Ermeniceden Türkçeye ve İngilizceye kitaplar tercüme etti. 2016-2017’de Harvard Üniversitesi’ne bağlı Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde doktora sonrası araştırmacı olarak bulundu. Halen The Van Leer Jerusalem Institute'a bağlı Polonsky Academy’de araştırmacı olarak çalışmakta ve Hebrew University of Jerusalem’de dersler vermektedir.
Mert Kayhan: Galatasaray Lisesi mezunu. Uluslararası İlişkiler lisans derecesini İstanbul Kültür Üniversitesi’nden, idari bilimler alanındaki yüksek lisans derecesini ise, Chevening bursuyla kabul edildiği London School of Economics and Political Science’dan almıştır. Akabinde, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı, Demokratikleşme Programı’nda milliyetçilik, anayasal vatandaşlık, azınlık hakları, zorla yerinden edilme gibi konular üzerine çalışmalar yapmış, Türkiye’de Azınlık Hakları Sorunu: Vatandaşlık ve Demokrasi Eksenli Bir Yaklaşım (2006) kitabını derlemiştir (Derya Demirler ile birlikte). Londra Üniversitesi’nde başladığı doktora çalışmasını, Amsterdam Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde, Türkiye’de sivil-asker ilişkilerini zihniyet perspektifiyle değerlendirdiği teziyle tamamlamıştır. Pek çok makalesine ilaveten, Promoting Good Governance in the Security Sector: Principles and Challenges (2013) başlığıyla derlediği (Merijn Hartog ile) kitabı Hollanda’da yayımlanmıştır. Bahçeşehir Üniversitesi Yeni Medya Bölümü’nde yeni medya sosyolojisi, popüler kültür, toplumsal hareketler ve yeni medya konuları üzerine; Işık Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde ise, siyaset sosyolojisi, uluslararası güncel konular ve gene toplumsal hareketler üzerine dersler vermektedir. Tasarım ve sanatta demokratikleşme ve birarada çalışma pratikleri üzerine yoğunlaşan kümülatif’in kurucu üyesidir. Sürdürmekte olduğu Politik Psikoloji programı (F.B. Ekim ile) Daktilo1984 tarafından video ve podcast serisi olarak yayınlanmaktadır.
YouTube üzerinden ilk gösterim.