28 Aralık 2020 Pazartesi 21:00
Kolektif Şiddet, Şiddetin Toplumsallığı ve Milliyetçilikler
Ümit Kurt
Ne Mutlu Eşitim Diyene - Milliyetçilik Konuşmaları
Geç dönem 19. yüzyıl ve 20. yüzyıl Avrupası aşırı şiddet yanlısı toplumların cirit attığı bir coğrafyadır. Tarihçi Donald Bloxam, 1875-1945 olarak çerçevelendirdiği bu dönemi “Şiddetin Avrupa’daki Tarihi” şeklinde tanımlar. Bloxam, Avrupa tarihinin bu kesitini etno-nasyonel ve etno-dinsel problemlere gittikçe artan ölçüde şiddetli çözümlerin uygulanması olarak karakterize eder. Bu tarihsel periyot bilhassa çok dinli ve uluslu imparatorlukların dağılmaya ve parçalanmaya yüz tuttuğu bir döneme tekabül eder. Bu süreçte böyle imparatorluklardaki etnik azınlık, bu dönemin “ruhu”na da paralel olarak ulusal ve etno-dinsel homojenleşme projesi kapsamında etno-dinsel çoğunluk tarafından önce stigmatize edilir ve daha sonra çeşitli etnisite ve demografi mühendislikleri operasyonlarıyla ortadan kaldırılır ya da söz konusu etnik çoğunluğun bekası ve geleceği için ‘tehdit’ teşkil etmeyecek bir sayıya ve/veya şekle indirgenir. Bu sayede etno-dinsel olarak çoğunluğu oluşturan gruplar kendi kimliklerini daha da keskinleştirir, koyulaştırır ve güçlendirir. Ulusal ve/veya etno-dinsel kimliklerini tehdit altında gören ve her an yıkılma, yok olma korkusu taşıyan bu tarz toplumlar kimlik krizlerini çözmek için katsayısı son derece yüksek düzeyde olan kolektif şiddete başvururlar. Daha da önemlisi bu aşırı kolektif şiddet, etno-dinsel çoğunluğu oluşturan toplulukların kendi kimlik krizini çözmek ve tehdit unsuru olarak gördüğü diğer azınlık etno-dinsel grupları etkisiz hale getirmek adına makbul görülen ve üzerinde konsensüs sağlanan bir yönteme/uygulamaya dönüşür.
Sezon başından beri gerçekleştirdiğimiz "Ne Mutlu Eşitim Diyene" milliyetçilik konferanslarının 21'incisinde, Ümit Kurt kolektif şiddetin milliyetçilikle ilişkisini irdeliyor.
Ümit Kurt: ODTÜ’de lisans ve Sabancı’da yüksek lisans eğitiminin ardından 2016’da Clark Üniversitesi Tarih Bölümü’nde doktorasını tamamladı. Geç dönem Osmanlı ve Erken dönem Cumhuriyet tarihi, Ermeni Soykırımı, mikro/yerel tarih, modern Türk milliyetçiliği ve kolektif şiddet gibi konularda yerli ve uluslararası birçok dergi ve kitapta makaleleri yayımlandı. İletişim Yayınları’ndan “Türk’ün Büyük Biçare Irkı”: Türk Yurdu’nda Milliyetçiliğin Esasları (1911-1916), Kanunların Ruhu: Emval-i Metruke Kanunlarında Soykırımın İzini Sürmek (Taner Akçam ile birlikte) ve Antep 1915: Soykırım ve Failler kitapları yayımlandı. Kıyam ve Kıtal: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kolektif Şiddet (Tarih Vakfı Yurt Yayınları’ndan Güney Çeğin ile birlikte) ve Türkiye’de Tarih ve Tarihçilik: Kavramlar ve Pratikler (Heretik Yayınları’ndan Doğan Gürpınar ile birlikte) isimli kitapları derledi ve Ermeniceden Türkçeye ve İngilizceye kitaplar tercüme etti. 2016-2017’de Harvard Üniversitesi’ne bağlı Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde doktora sonrası araştırmacı olarak bulunmasının ardından Kurt, halen The Van Leer Jerusalem Institute bağlı Polonsky Academy’de araştırmacı olarak çalışmakta ve Hebrew University of Jerusalem’de dersler vermektedir.
YouTube üzerinden ilk gösterim.