10 Mart 2023 Cuma 18:00
gîsû-dâr
Bahar Faris
Sergi Açılışı
"Evdeki Misafir" (Writer/Artist in Residence) programımız kapsamında, Tahran'da yaşayan İranlı ressam Bahar Faris bu sezon evimize konuk oluyor, Kıraathane binasında bizimle kalıyor. Ve bu akşam Bahar Faris'in, ağırlıklı olarak yeni dönem yağlıboya eserlerinden oluşan solo resim sergisinin açılışına bekliyoruz sizleri: gîsû-dâr.
Bahar Faris'in Gîsû-dâr sergisini 14 Nisan 2023'e kadar Pazar hariç her gün 11:00-19:00 saatleri arasında Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi binasında görebilirsiniz.
Farsça sözlükte “gîsû”nun karşılığı: kadının uzun saçı. Gîsû-dâr ise uzun saçı olan birine sesleniş... “Dâr”ın ilk anlamı karanlık, --Türkçeye de geçmiş hâliyle-- "darağacı" demek. Sonraki anlamları ise güzelleşiyor kelimenin; ağaç oluyor bir yerde, başka bir yerde yurt, ev, diyar gibi anlamlar kazanıyor. Osmanlıcada da “gîsû” kelimesi yer alıyor. Gîsû-dâr uzun saçlı kimseler için kullanılıyor çoğu yerde; hattâ “necm-i gîsû-dâr” da kuyruklu yıldız anlamına geliyor.
İran klasik edebiyat tarihinde ise çok önemli bir anlam kazanarak çıkıyor karşımıza “gîsû”. Özellikle metafor olarak yaygın biçimde kullanılıyor. İran foklorunda veya halk edebiyatında da kadınların birçok özelliği, aldıkları sıfat ve tanımlandıkları mevki ya da eylemleri saçlarıyla ölçülüp, ifade edilirmiş.. Anlayacağınız gîsû, önemli ve tehlikeli bir şey... Ayıpmışçasına saklanması gereken bir şey… Gîsû saklansın ki, kadının her eylemi ve sıfatı saklı kalsın.
Tarihte birçok kadın saçlarını kesip ya da kazıtıp dertlerini anlatmışlar geçmişten bugüne. İsyankâr ruhları onların darağacı olagelmiş. Fakat bir yandan da, hayat ağacının köklerine benzeyen bu “gîsû” yok edilemeyen, kestikçe uzayan bir şey. Hep başka bir çatlak buluyor, başka bir yerden fışkırıyor, yeniden örülüyor..
Şimdi kuyruklu yıldızlarımızın düştüğü yerden yeni bir gîsû-dâr çıkıyor her gün, yeniden. Tüm kuyruklu yıldızlar için bu sergi.
---
انگار که در کابوسی ازلی گیر افتاده باشی و هرچه دست‌وپا بزنی خوابت عمیق‌تر بشود. انگار که هرچه امید بسته باشی به التیام زخم یک شبه دود شود و تو بمانی و زندگی‌ات تا کمر در خون.
من یأسم را چال کرده بودم در خاک و بالا و پایین سرزمینم را بخیه کرده بودم به امید شفا اما، خون از لای هرچه وصله‌پینه کرده بودم بیرون ریخت و تا حلقومم را گرفت. میخ‌کوب شده‌ام به زمین در غروبی ابدی با آفتابی از طناب آویزان که نه فرو می‌رود و نه بالا می‌آید.
گیسو-دار، منم؛ تن‌سانِ خوف و تحقیر و شکنجه. تویی، که مادگی‌ات را لحاف‌پیچ به مکتب و کوچه و مسجد و گور بردی و یاخته‌های جنسی‌ات از خاک سربرآورد؛ دار شد، سوخته و مهیب، بی‌ریشه و معطل. مثل غیظی که کاشته باشی‌اش در خاکی پوک.
«باید به ابتدای تنم برگردم». گیسو و پستان و رانم را شلال کنم به‌هم. بلند شوم از جام. آب بدهم دارودرخت جنت مجعول‌تان را از تمام روزنه‌های تنم. مشیانه‌ای بشوم گیسو-دار که تاوان رانده شدنش از بهشت را با بخیه‌ی جنازه‌ی آفتاب به تمثال چشم‌اندازی ابدی بگیرد از ابلیس.
---
Bahar Faris: 17 Mayıs 1978, Tahran doğumlu. Multidisipliner sanatçı ve şair. 2003 yılında Tahran Soureh Güzel Sanatlar Üniversitesi resim bölümünden mezun oldu. Görsel sanatlarla ilgili çalışmalarına, üniversite öğrencilik yıllarında, sanat galerilerinde sanat danışmanı olarak başladı ve 2001 yılından bu yana İran’da ve İran dışında bir çok kişisel ve karma sergide yer aldı. Görsel sanatlar ve edebiyat odaklı workshoplar yaptı. Bugüne kadar Tahran, İstanbul, Beyrut, Londra, Paris ve Atina'da pek çok karma sergiye katıldı ve kişisel sergiler açtı.
2001 ve 2002 yıllarında başka genç şairlerle birlikte iki şiir kitabı yayımladı. Kendi şiir kitabı 2007'de yayımlandı, 2009’da ikinci baskısını yaptı. Daha sonraki şiir çalışmaları, kardeşi ile birlikte yazdığı ortak şiirler ve Savaş Şiirleri adını verdiği kitabı ise İran'da yayın izni alamadı. 2014'te, bir şiiri Türkiye’de Gard dergisinde yayımlandı. 2015’te İranlı çağdaş kadın şairleri Türkiye’ye tanıtan, Dolunayda Kızıl Tef Çalan Kadınlar (Totem, 2015, İstanbul) adlı kitapta yer alan şairler arasındaydı. Şiirleri aynı zamanda Anthology of Persian Poetry adlı kitapta yayımlandı (2017 / The Samuel Jordan Center for Persian Studies and Culture, university of California Irvine).
---
بهاره فریس‌آبادی
متولد اردیبهشت ماه ۱۳۵۷ - تهران
فارغ‌التحصیل رشته‌ی نقاشی از دانشگاه سوره‌ی تهران-۱۳۸۲
او شرکت در بیش از سی نمایشگاه گروهی نقاشی، چندین نمایشگاه مشترک مالتی‌مدیا و برگزاری چهار نمایشگاه انفرادی نقاشی را در کارنامه‌ی هنری خود دارد. آخرین نمایشگاه انفرادی او با عنوان «جایْ‌باش» در آذر ماه ۱۴۰۰ در گالری والی تهران برگزار شد.
از بهاره فریس‌آبادی تاکنون دو مجموعه‌ی شعر گروهی، و یک مجموعه‌ی شعر با عنوان «بنفشه‌های لای برف/نشر آهنگ دیگر» منتشر شده است. او همچنین ترجمه‌ی دو مجموعه جستار از ارهان پاموک «پدرم»(نشر ققنوس) و «یادداشت‌هایی درباره‌ی زندگی»(نشر چشمه) و ترجمه‌ی مجموعه‌‌ای سه جلدی از الیف آکارداش برای گروه سنی نوجوان را در کارنامه‌ی ادبی خود دارد.
شعرهایی از او در «آنتولوژی شعر امروز ایران» از سوی مرکز ایران‌شناسی ساموئل جردن، دانشگاه کالیفرنیا ترجمه و منتشر شده‌است. در کتاب «زنانی که در ماه کامل دف می‌زنند» که آنتولوژی شعر زنان معاصر ایران است نیز چند شعر از بهاره‌فریس‌آبادی توسط هاشم خسروشاهی ترجمه شده و از سوی انتشارات توتم در ترکیه به چاپ رسیده است.
--
Davetlisiniz.